koobe

Z cyklu: świąteczne zdobycze. Pod choinką znalazły się "Ości" Karpowicza, długo wpisywane na listę lektur pt. "jak będzie czas". Prawie pięciuset stronicowa opowieść wciągnęła mnie skutecznie.

"Ości" to w skrócie mówiąc ogromna zgrywa i wielka parodia: z jednej strony sagi, rodzinnej powieści - panoramy, z drugiej zaś jej naukowego odpowiednika - encyklopedii. Poznajemy losy grupy ludzi, których losy są splątane ze sobą w najdziwniejszy sposób:od niedawna bezrobotna Maja jest żoną Szymka, który karmił kota przypadkiem poznanej literaturoznawczyni, Ninel (tak! anagram od "lenin"!), ale do niczego nie doszło. Maja ma romans z synem Ninel, ale to potem. Przedtem przyjaciele Mai, Andrzej i Krzyś, przeżywają bolesne rozstanie. Andrzej poznaje ukochanego Krzysia, Norberta, który nie ma nigdzie włosów. Z kolei Norbert jest menadżerem Kim Lee, drag queen, która poza sceną jest niepozbawionym uroku Wietnamczykiem Kuanem. Kuan ma żonę, katoliczkę Marię, która już wszystko wie. Matka i siostra Mai (tej sprzed kilku zdań) też są bardzo wierzące, stąd spory. 

Karpowicz przedstawia nam niezwykłą mozaikę poplątanych losów: nie układają się one jednak do końca w jeden obrazek, jak rozrzucone puzzle, które dałoby się poskładać w całość. Przeciwnie: różne postaci spotykają się w różnych konfiguracjach, by potem odejść: panorama, obiektywny przekrój rzeczywistości społecznej majaczą jedynie na horyzoncie jak nieosiągalny sen. Karpowicz próbuje rozgryźć relację większość - mniejszość: czy naprawdę można wierzyć statystykom i pokazywać, że większość Polski to zdrowa, prężąca się do zdrowego rozmnażania i systematycznych, coniedzielnych wycieczek do kościoła, przyzwoita masa? Pisarz każe nam zobaczyć świat, w którym wielu ludzi na masę odmiennych sposobów próbuje podążać za swoim pragnieniem. Jego rzeczywistość nie dzieli nie na homo i hetero, na drag i nie drag: Karpowicz jest wyczulony na fakt, że ludzkiego pożądania nie da się klasyfikować w tak upraszczający sposób. 

Stąd też pojawiają się często na kartach powieści parodystyczne opisy bohaterów czy zjawisk, naśladujące hasło w słowniku czy encyklopedii: "Ma­ja: wiek 36 lat; wa­ga: za­leżna od sa­mo­po­czu­cia; wzrost: za­leżny od przygnębie­nia; oczy piw­ne; orien­ta­cja sek­su­al­na: xa­nax ze skłon­nościa­mi do ast­my; orien­ta­cja świa­to­poglądo­wa: gdzie jest mój mąż, gdy go po­trze­buję?; na­ro­do­wość: język pol­ski; sto­su­nek do ofiar Ho­lo­cau­stu: empa­tycz­ny, nie­zmien­nie". Jeśli zredukujemy jednostkę do poziomu hasła, do poziomu obiektywizującego języka, oto, co nam zostanie: charakterystyka raczej śmieszna niż dostarczająca realnej wiedzy.

Karpowicza czyta się doskonale, ponieważ wszystkie inteligencko-filozoficzne wstawki potrafi przełamać poczuciem humoru. Dlatego nie jest nieznośnie pretensjonalny. Jego wielostronicowa, ironiczna pseudo-saga, upstrzona cytatami z Larkina, Baumana i George'a R. R. Martina ma wiele warstw i dlatego nadaje się doskonale do rozmaitych użytków: może być czytadłem, czytadłem o różnych drogach namiętności, albo czymś więcej, materiałem naukowych analiz, o które nam tu jednak nie chodzi. Bardzo polecam i idę szukać ebookowych promocji na Karpowicza :)